بازار جانوران عجیب در تهران/ ایگوانا و کوسه‌ماهی آمازون چند؟
چه کسی باورش می‌شد از اواسط دهه ۸۰ و بعد از پخش سریال «مرد هزار چهره»، «ایگوآنا» های آرام و کُند با ظاهری کمی ترسناک و متفاوت، به جمع عجیب و غریب حیوانات خانگی در ایران راه باز کنند.
ایگوانا، خزنده واز خانواده مارمولک‌هاست که با غبغب و ردیفِ خارهایی بر پشت از ینگه‌دنیا آمده تا در بازارهای سیاه، زیرزمینی و غیرمجاز با مبالغی از ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان خرید و فروش شود. ایگوانای دریایی یا آبی را می‌توان علاوه بر بازار حیوان‌فروشی در حاشیه بزرگراه آزادگان، گاهی که خوش‌شانس باشیم در بورس فروش ماهی‌های زینتی وآکواریومی یعنی میدان جمهوری، بزرگراه نواب، شمال به جنوب نیز جُست. به همین بهانه راهی بورس نواب می‌شویم تا هم در جست و جوی این پِتِ متفاوت باشیم و هم از بازار ماهیان زینتی و لاکچری خبر بگیریم.
ایگوانا در بورسِ ماهی‌بازان
دو طرف بزرگراه نواب را مغازه‌هایی کوچک و بزرگ قُرق کرده‌اند؛ مغازه‌هایی که در ویترین‌شان انواع آکواریوم‌های نشکن با شیشه‌هایی از ۳ میل تا چند میل ضخامت و اقسامِ ماهی‌های ریز و درشت که انگار هنرمندی وسواس با مدادهای رنگی از بِرَندی معروف، رنگشان کرده، دیده می‌شود. میان آن همه بساط برای فروش، کیسه‌ها یا قوطی‌های گوناگونِ خوراک آبزیان هم خودنمایی می‌کند. در این بورس و بازار نیز نوع سلیقه و تنگی و گشادیِ جیبِ خریداران است که تعیین می‌کند در آکواریوم‌های عرضه شده با ابعاد، ویژگی‌ها و تجهیزاتی عمومی یا اختصاصی کدام ماهی‌ها از دَلقک ماهیِ ۳۰۰ هزار تومانی که ارزان‌ترین‌شان است تا ماهی جراح آشیل که بیش از ۸۰ میلیون تومان قیمت دارد، لابه‌لای مرجان‌های شلاقی یا حبابی از ۳۰۰ هزار تا ۵ میلیون تومان، وُل بخورد. راه‌تان به سمت این بازار متفاوت که کج می‌شود باید از پیش بدانید، آکواریوم آب شیرین (کمی ارزان‌تر و با شرایط نگهداری آسان‌تر) می‌خواهید یا آب شور (گران‌تر و با ماهی‌های خاص) و یا پِلَنت (ویژه گیاهان آبزی). خسیس هم نباشید؛ چون برای تهیه یک آکواریوم با ابعاد و کیفیت معمولی و همچنین با تجهیزاتی مانند کابینت یا پایه گذاری، فیلتر، تهویه، حباب‌ساز، پمپ، سیفون، لوله کشی، کپسول اکسیژن، مایعات آلی و انگل زدا، دکور کف آکواریوم (تپه‌های صخره‌ای، جلبکی یا گیاهی با توجه نژاد ماهی و شرایط نگهداری)، اسکیمر و موج ساز قیمت‌ها از ۳۰ میلیون تومان آغاز می‌شود گاهی با ۲۰۰ میلیون تومان هم متوقف نمی‌شود! قیمت ماهی‌ها هم که خودش، طوماری‌ست بلند بالا با تعددی از صِفرها! همچنان پیش می‌رویم اما هنوز خبری از ایگوانا نیست!
از امپراطور تا ونگوگ
هوای مرطوب به محض ورود به هر مغازه، صورت را خیس می‌کند. نور آبی رنگی نیز از لامپ‌های ال‌ای‌دی بر اکوسیستم دریایی آکواریوم‌ها تابانده شده است. «کامران»، کارشناس فروشِ فروشگاهی بزرگ در نواب، می‌گوید: «مشتری‌های ما معمولا افرادی هستند که علاقه به حیوانات خانگی آرام و بی‌دردسر دارند یا می‌خواهند گوشه‌ای خالی از خانه‌یشان را با آکواریومی چشمگیر دکوراسیون کنند و یا حتی تجویز تراپیست‌شان این است که از انرژی اکوسیستم‌های دریایی بهره‌مند شوند. به هر دلیلی که روانه اینجا شوند دست کم باید به اندازه ۱۰۰ میلیون تومان سَرِ کیسه را شُل کنند!» در پاسخ به این پرسش کدام گونه از ماهی‌های آکواریمی پرفروش است نیز می‌گوید: «گوپی، آروانا، دلقک، دیسکس، لجن‌خوار، اسکار گوشتخوار، تترا نئون، فرشته امپراطور، فایتر و ونگوگ با قیمت‌هایی از ۱۰۰ هزار تومان تا چند ۱۰ میلیون تومان با توجه به سایز و نژادشان فروخته می‌شود.» لاکچری‌پسندان، اینجا هم هستند. این را «ساسان»، کارشناس فروش مغازه‌ای دیگر می‌گوید و ادامه می‌دهد: «کسانی هم هستند که بودجه‌شان با سلیقه یشان همراهی می‌کند! اینان بیشتر خریدار ماهی‌های وارداتی از تایلند، چین، ژاپن، اندونزی، سنگاپور و حتی کشورهای آفریقایی و هاوایی هستند مانند فلاورهورن رد، فلاور هورن تایلندی، سفره ماهی بیش از ۲۰ سانتیمتر، عروس دریایی و دونات. مثلا ماهی کوسه ماهی مازون که اینجا می‌بینید حدود ۷۰ میلیون تومان است. یکسری ماهی‌های سفارشی هم هستند که چون کمیاب و گرانند به شرکت‌های وارداتی دارای مجوز از جهاد کشاورزی یا شیلات و یا حتی بهره برداران خصوصی سفارش می‌دهیم تا برایمان ارسال کنند؛ مانند ماهی پلاتینیوم که قیمتش به چند میلیارد تومان هم می‌رسد! یا حتی ایگوانا که این روزها حسابی طرفدار دارد. البته ایگوانا را اینجا سخت می‌توانید پیدا کنید؛ معمولا برای خرید این حیوان اول باید به چند فروشنده که در این راسته معروفند به ایگوانافروشی، سفارش بدهید. گاهی هم البته کسانی پیدا می‌شوند که از ایگواناداری در خانه‌یشان خسته شده‌اند و آن‌ها را می‌آورند اینجا تابفروشند!» سراغ فروشندگان ایگوانا در بورس نواب را از او می‌گیریم که پاسخ می‌دهد: «تلفنت را بده تا خبرت کنم.»
جنگِ ماهی‌ها، تتراسایکلین و ایگوانا در مجازی
نژاد، سایز (اسمال، مدیوم، لارج و ایکس لارج)، تغذیه (گیاهخوار، گوشتخوار و همه چیز خوار)، زیست انفرادی یا گله‌ای و سلامت و مولد بودن ماهی‌های زینتی از مهمترین مولفه‌های قیمت‌گذاری آن‌ها محسوب می‌شود. مولفه‌هایی که «صابر»، کارشناس آبزیانِ یکی دیگر از فروشگاه‌های بورس نواب در باره‌یشان می‌گوید: «به عنوان مثال ماهی تانگ آشیل چون در دسته‌بندی ماهی‌های تهاجمی و نیمه تهاجمی قرار دارد گران‌تر از ماهی دالبر یا گوپی در دسته ماهی‌های مسالمت‌جو است. ایگواناها هم همین طور هستند. گونه حیوان خانگی‌شان بیشتر همان ایگواناهای سبز هستند که قیمت‌شان به ۱۰۰ میلیون هم سر می‌زند.» به محفظه‌های کوچک و تعبیه شده در بخش نزدیک به سطح آب تعدادی از آکواریوم‌ها اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «ماهی‌های جنگجو و شکارچی را در محفظه‌های قرنطینه نگه می‌داریم تا به ماهی‌های دیگر آسیب نزنند. فریب رنگ‌های شاد و درخشانِ پولک‌هایشان را نخورید؛ روحیه خشن و مستبدی دارند! در جنگ میان ماهی‌ها، معمولا زخم و خونریزی‌های شدید هم ایجاد می‌شود. برعکسِ گوپی که اگر محیط آکواریوم آرام، تمیز و تزیین شده با مرجان و گیاهان دریایی نباشد، نه غذا می‌خورد و نه جفت گیری می‌کند!» دوستداران ماهی‌های آکواریومی اگر حواسشان به رژیم و سبک غذایی ماهی‌هایشان نباشد، بیماری و مرگ این حیوانات کوچک خانگی در می‌رسد. «امید نوش آذر»، کارشناس خزندگان و آبزیان، می‌گوید: «آب آکواریوم اگر آلوده یا با دمای نامناسب باشد و یا بیش از حد در آب آکواریوم تغذیه‌ریزی شود، ماهی‌ها دچار افسردگی و یا بیماری‌های جسمی (بیشتر از ناحیه پولک و چشم) می‌شوند. این موقع است که مایعات دارویی مانند نمک و تتراسایکلین تجویز می‌شود.» باز هم به ایگوانا برمی‌گردیم و مهدی این طور شرح می‌دهد: «راستش با آوردن ایگوانا به خانه‌ها، چرخه زیستی آن و چند حشره دیگر بهم می‌ریزد. از طرفی تراریوم ویژه ایگوانا فقط بیش از ۱۰۰ میلیون تومان برایت آب می‌خورد. از هزینه غذا و چکاپ‌هایش هم نگویم برایت. دست‌آموزش کردنش نیز که خودش داستانی‌ست. از اینها همه اگر بگذریم، نمی‌توانی آن را مثل سگ یا گربه هر جایی ببری! اصلا نگهداری‌اش ممنوع و جرم است. حالا اگر باز خواهانش هستی و از فروشندگان اینجا چیزی دستت را نگرفت، یک چرخی هم در سایت‌های خرید و فروش مجازی بزن.»